Pčelarski Leksikon | Slovo I
Na slovo na slovo
IGRE PČELA - PLES PČELA
U traženju i nalaženju izvora hrane veliku ulogu imaju pčele izviđačice, koje obaveštavaju (signalizuje ostale pčele sabiračice o lokaciji tih izvora, i mobilišu ih na sakupljanje hrane.
One to čine po svom povratku u košnicu putem svojevrsnih pokreta tela poznatih kao „ples pčela".
Prema profesoru Karl fon Frišu informacija koju pčele sabiračice prenose putem igre sadrže podatke o mirisu nektara koji luče cvetovi, o njegovoj količini, o
udaljenosti izvora hrane od košnice i o pravcu kojim se dolazi do mesta paše.
Informacija o mirisu predaje se donesenim polenom na dlačicama kojima je pokriveno telo pčele, a o količini nektara — intenzitetom igre.
Znatno je složenije prenošenje obaveštenja o udaljenosti i pravcu otkrivenog izvora hrane.
Kada je pčela izvidjačica pronašla hranu, pošto se oslobodi tovara sakupljene
hrane, započinje da igra, opisujući male krugove, na onom mestu na ramu gde ima najviše pčela.
Pri tome ona stalno menja pravac kružnog kretanja, čas ulevo, čas udesno, praveći tako nekoliko krugova.
Zatim odlazi na drugo mesto, gde ponavlja igru, i najzad izleti iz košnice.
Svojom igrom ona uzbuđuje pčele koje se nađu u njenoj blizini na satu i one počnu da podražavaju njene pokrete i da pružaju svoje antene prema njenom trbuhu.
Animirane pčele isto tako izleću napolje i, vrativši se, čine iste signalne pokrete.
INSEKTI OPRAŠIVAČI
Insekti oprašivači su oni insekti koji prilikom posete cvetovima prenose cvetni prah na tučkove i na taj način ih oprašuju.
Oprašivanje najbolje obavljaju vrste iz porodice Apidae, među koje spadaju medonosna pčela, zemljišne i solitarne pčele.
Cvetovi entomofilnih biljaka i insekti oprašivači su prilagođeni jedni drugima.
Pčele dolaze na cvetove da sakupljaju nektar i polen a na njihovo veoma maljavo telo pada ogromna količina polenovih
zrnaca, koja dospevaju na tučkove cvetova koje pčele potom posete.
Medonosna pčela se smatra najboljim oprašivačem među insektima.
Ona je najbrojnija na svetu i čovek može da je prenosi kuda želi i u broju koji je neophodan za oprašivanje.
ITALIJANSKA PČELA
Italijanska pčela (Apis mellifica ligustica Spin.) potiče iz oblasti Ligurije u Italiji, te je poznata još i kao ligurijska pčela.
Pčele radilice su izrazito krupne, sa žutim pojasevima na leđnoj strani.
U regionima s blagom klimom (kratke i blage zime), kad je paša dobra italijanska pčela daje velike prinose meda i voska.
Ima umerenu sklonost ka rojenju i znatnu otpornost prema akarozi i evropskoj truleži, uspešno odoleva voštanom
moljcu, dobro čuva gnezdo od pčela tuđica, ali je i sama sklona pljačkanju meda iz tuđih košnica.
Nedostatak italijanske pčele je što u severnijim krajevima ne podnosi dobro niske zimske temperature i lako oboleva od nozemoze.
IZROJENO DRUŠTVO
Izrojeno društvo je pčelinje društvo iz kojeg je izašlo u toku pčelarske sezone više rojeva, usled čega je ono oslabljeno.
Takvo društvo ne daje med i vosak, nije u stanju da se snabde dovoljnim zalihama hrane.
IZVIDNICA ROJA
Izvidnica roja je mala grupa pčela, obično 3—7, koja se posle smirivanja roja odvaja, udaljuje od njega i pretražuje okolinu radi pronalaženja novog staništa.
Od jednog roja izdvaja se više takvih grupa — izvidnica koje pretražuju okolinu u više pravaca od mesta gde se on „uhvatio".
Pčele izvidnice roja odleću od roja i vraćaju se njemu tako da stalno održavaju vezu s njim.
Kad jedna pčela iz grupe pronađe neku šupljinu u stablu drveta ili pukotinu u steni, ona ulazi u nju i „ispituje" njenu pogodnost.
Ako je šupljina u drvetu adekvatna ona obaveštava druge izvidnice koje zatim plesom obaveštavaju roj.
Za kratko vreme roj se velikom brzinom diže sa mesta gde se smirio i usmerava se ka mestu gde će osnovati novu košnicu.
IBEROVA KOŠNICA
Iberova košnica je dobila naziv po svom pronalazaču Fransoa Iberu, koju je on konstruisao 1789. godine radi lakšeg izučavanja života pčela.
To je prva košnica sa pokretnim ramovima sa saćem.
Iber je konstruisao ramove pravougaonog oblika, čija duža strana predstavlja visinu.
Svi ramovi su po jednoj uspravnoj strani međusobno povezani šarkama, tako da se mogu otvarati kao listovi u knjizi, a kada se sklope predstavljaju košnicu zatvorenu sa svih strana.
U takve okvire umetao je izgrađeno saće pa je u nju naseljavao rojeve koji su se tu razvijali.
Izumom ovakve košnice Iber je započeo eru naučnog ispitivanja života pčela.
Razmicanjem ramova omogućeno je posmatranje i lako praćenje i proučavanje života i rada pčelinjeg društva u samom gnezdu.
Iberov pronalazak uticao je na konstrukciju košnice nastavljače sa potpuno pokretnim ramovima.